Ondernemen is topsport

Herinner je je de zenuwslopende rekstokfinale van Epke Zonderland? De ongelooflijke 100 meters van Usain Bolt of de geweldige zwemprestaties van Ranomi Kromowidjojo? Onder hoge druk zetten deze atleten een enorme prestatie neer. Iets dat ze gemeen hebben met vele anderen die een hoog verantwoordelijkheidsgevoel hebben.

Een groot thema in de sportpsychologie is ‘Presteren Onder Druk’. Niet alleen sporters, ook artsen, advocaten, leidinggevenden en ondernemers werken regelmatig onder hoge druk.  Net als topatleten zijn ze vaak gedreven en goed in wat ze doen én staan ze continu onder druk om te presteren.

Hoe zorg je ervoor dat je ondanks, of juist dankzij, deze prestatiedruk goed blijft functioneren?

Hoe ontstaat druk?

Druk ontstaat wanneer we een bepaald resultaat willen behalen. In de sport kan dit bijvoorbeeld een tijd of score zijn. In het werk kan het gaan om een deadline, een juiste diagnose of het binnenhalen van een grote opdracht.

Daarbij komt de wens om zo goed mogelijk te presteren op een gebied dat belangrijk voor je is. Wanneer iets niet belangrijk voor je is, doe je het misschien wel, maar zal je minder druk ervaren. Iemand kan bijvoorbeeld wel van je eisen dat je de 100 meter sprint binnen een bepaalde tijd behaalt, maar als je dat zelf niet belangrijk vindt en er van jezelf wel wat langer over mag doen, zal je niet veel druk ervaren.

Dit verandert echter wanneer er consequenties aan verbonden zijn die voor jou wel belangrijk zijn. Misschien maak je kans op een groot geldbedrag of nationale roem. In dat geval wordt het resultaat belangrijk voor je en voel je meer druk.

Wat ook meespeelt is het beeld van jezelf dat je in stand wilt houden. Wanneer je jezelf graag wilt zien als een ‘goede specialist’, een ‘topatleet’ of ‘een goede ouder’ dan voel je druk om altijd aan dit beeld te moeten voldoen.  Het intact willen houden van een onderliggend zelfbeeld kan dan veel prestatiedruk geven.

Tot slot hangt druk samen met onzekerheid. Hoe zeker ben je dat het je gaat lukken om een taak te volbrengen? Wanneer je 100% zeker weet dat je het redt, is er weinig druk.  Ben je daar minder zeker van dan ontstaat er meer druk. M.a.w. geloof jezelf dat het je gaat lukken of niet?

Als we bovenstaande in een formule zouden zetten, krijg je:

belang van de uitkomst x onzekerheid van de uitkomst = ervaren druk

Het gevolg van hoge druk

Wanneer je veel druk ervaart gaat je stressniveau omhoog en daarmee ook je gevoeligheid voor bedreigingen. Het brein is extra alert op zaken die mis kunnen gaan en waarschuwt je hier alvast voor. Je lichaam komt in een staat van arousal en maakt zich klaar om te presteren.

Deze staat van verhoogde arousal helpt je om onder druk een goede prestatie neer te zetten. Een tijdelijk verhoogd stressniveau is dan ook niet erg. Zorg er wel voor dat je na je prestatie de tijd neemt om weer tot rust te komen. Als je continu onder druk werkt, kan dit op den duur leiden tot overbelasting.

Tips om onder druk te presteren

Moet jij op je werk soms onder hoge druk presteren? Sten Dallinga, Sportpsycholoog en coach bij MentaVitalis, deelt tips die ook door sporters worden toegepast om goed te blijven presteren als er veel op het spel staat.

Aandacht

De grootste winst is te behalen in het richten van je aandacht. Onder druk komt aandacht vaak op de verkeerde dingen te liggen. Je verstand gaat zich zorgen maken om mogelijke uitkomsten en is eigenlijk met de toekomst bezig. Richt je aandacht zoveel mogelijk op het hier en nu en blijf in het moment. Mindfulness is hier een bekende methode voor.

Acceptatie

Merk je dat je toch afgeleid wordt door je gedachten? Ga er niet tegen vechten maar laat ze toe alsof het een radio op de achtergrond is. Merk ze op, en richt je aandacht vervolgens weer op wat je aan het doen bent.

Focus op het proces niet op het resultaat

Het is verstandig je te blijven concentreren op je taak. Wat heb je onder controle, en wat moet je doen? In sport en bedrijf gaat het vaak over het resultaat. Procesdoelen zijn de doelen die je moet opvolgen om tot een goed resultaat te komen. De 100 meter in een bepaalde tijd lopen (resultaat), vereist een goede looptechniek (proces), motivatie (proces) en fysieke voorbereiding (proces). Je brein is van nature geneigd te letten op resultaat, dus dwing jezelf je te focussen op het proces.

Adem

Gebruik je ademhaling om in het hier en nu te blijven. Adem een paar keer diep via je buik in en uit en merk de rust die je ervaart.

Langere tijd stress?

Heb je langere tijd stress? Werk je voortdurend onder hoge druk? Dan kan het zinvol zijn om eens met een coach te praten over hoe je de druk minder maakt, effectieve rustmomenten inbouwt en je draagkracht verhoogd. Neem gerust contact op met een van onze telefooncounselors om de mogelijkheden te bespreken.